(Khởi Nghiệp Xanh) Sau nhiều năm bôn ba khắp nơi làm thuê trong ngành công nghệ thực phẩm, anh Huỳnh Tấn Việt, một người con của vùng quê Lộc Thuận, Lộc Ninh, đã quyết định quay về mảnh đất chôn nhau cắt rốn để bắt đầu lại từ đầu. Không chọn lối đi dễ dàng như chăn nuôi truyền thống hay trồng rau ngắn ngày, anh Việt dấn thân vào một hướng đi hoàn toàn mới: trồng nấm mối đen trong môi trường nhân tạo – một mô hình hiện đại, cần kỹ thuật cao và chi phí đầu tư lớn, nhưng cũng ẩn chứa tiềm năng kinh tế vượt trội.
Đầu năm 2025, với số vốn 200 triệu đồng tích cóp sau nhiều năm làm việc và hỗ trợ từ gia đình, anh Việt bắt tay xây dựng nhà xưởng 100m² với hệ thống cách nhiệt, dàn lạnh, phun sương tự động để mô phỏng môi trường tự nhiên tối ưu cho nấm phát triển. Không dừng lại ở đó, anh tiếp tục vay ngân hàng 250 triệu đồng để đầu tư thêm 10.000 bọc phôi nấm cùng toàn bộ thiết bị sơ chế, đóng gói tại chỗ. Một quyết định liều lĩnh nhưng đầy tính toán – được xây dựng bằng kiến thức chuyên ngành và tầm nhìn dài hạn.
“Việc đầu tư nhà xưởng rất tốn kém, nhất là ở giai đoạn đầu. Nhưng tôi xác định đây là nền móng cho thành công sau này, nên phải làm cho ra tấm ra món” – anh Việt chia sẻ.
Trồng nấm mối đen: Mô hình khó nhưng xứng đáng đầu tư
Nấm mối đen – một loại nấm được xem là “đặc sản” cao cấp, có giá trị dinh dưỡng cao, nhưng lại rất khó trồng vì đòi hỏi môi trường ổn định, kỹ thuật nghiêm ngặt và chăm sóc sát sao. Mỗi bọc phôi giống giá 16.500 đồng, sau 40 ngày sẽ bắt đầu cho thu hoạch. Giai đoạn từ ngày thứ 40 đến ngày thứ 85 là thời kỳ “vàng”, mỗi ngày anh Việt thu 3 đợt vào sáng, chiều và tối, sản lượng ổn định từ 30–40kg/ngày.
Dù có hệ thống tự động điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng, nhưng người trồng vẫn phải “canh từng tai nấm” – nghĩa là phải theo dõi sát từng giờ để thu hoạch đúng thời điểm. Nếu hái sớm, nấm sẽ non và mất trọng lượng; nếu để quá lâu, nấm sẽ bị già, xơ và mất giá trị thương phẩm.
Sau khi làm quen quy trình, anh Việt đã thiết lập được “bản đồ sinh trưởng” riêng cho từng lứa nấm, giúp nâng cao chất lượng, tối ưu sản lượng và tiết kiệm chi phí.
Tạo sinh kế tại chỗ – Gieo mầm cho tinh thần hợp tác xã
Không dừng lại ở lợi ích kinh tế cá nhân, đầu tháng 5-2025, anh Việt chính thức thành lập Hợp tác xã Viet Farm, tuyển dụng và đào tạo 5 lao động tại chỗ, hầu hết là phụ nữ lớn tuổi, chuyên thực hiện công việc sơ chế, đóng gói nấm tại nhà. Mỗi người có thêm thu nhập trung bình 200.000 đồng/ngày, công việc nhẹ nhàng, ổn định và phù hợp với điều kiện sức khỏe.
Bà Nguyễn Thị Kiếm, 64 tuổi, chia sẻ: “Ở tuổi này, kiếm được công việc phù hợp không dễ. Được chú Việt tạo điều kiện làm việc gần nhà, không nặng nhọc, tôi mừng lắm. Có thêm đồng ra đồng vào phụ giúp con cháu cũng thấy vui”.
Mô hình hợp tác xã của anh Việt không chỉ được người dân địa phương ủng hộ, mà còn nhận được đánh giá tích cực từ chính quyền và Hội Nông dân huyện Lộc Ninh. Ông Hoàng Ngọc Anh, Chủ tịch Hội Nông dân huyện, nhận định: “Đây là một hướng đi cần thiết để đưa nông nghiệp địa phương phát triển theo chiều sâu, có tổ chức và bền vững. Hợp tác xã là mô hình cần được khuyến khích và nhân rộng”.
Kênh tiêu thụ ổn định, lợi nhuận khả quan
Hiện tại, sản phẩm nấm mối đen của anh Việt được các thương lái thu mua tận nơi với mức giá khá hấp dẫn:
Loại 1: 320.000 – 350.000 đồng/kg
Loại 2: 190.000 – 210.000 đồng/kg
Loại 3: 160.000 – 180.000 đồng/kg
Nếu bán nguyên liệu thô: 165.000 đồng/kg
Nhờ áp dụng quy trình sơ chế trước khi giao hàng, giá trị sản phẩm tăng đáng kể, đồng thời duy trì chất lượng đồng đều. Trung bình mỗi ngày, sau khi trừ chi phí, trại nấm Viet Farm cho thu nhập vài triệu đồng – một con số rất khả quan đối với một mô hình nông nghiệp khởi nghiệp chưa đến 1 năm tuổi.
Tầm nhìn dài hạn: Không dừng lại ở 10.000 bọc phôi
Không hài lòng với thành quả ban đầu, anh Việt đã lên kế hoạch mở rộng quy mô lên 50.000 bọc phôi trong thời gian tới. Mục tiêu không chỉ là gia tăng lợi nhuận, mà còn tạo thêm việc làm cho người dân địa phương, đồng thời mở ra cơ hội hợp tác, chuyển giao kỹ thuật cho các hộ nông dân cùng chí hướng.
“Mỗi giai đoạn đều có bài học riêng. Điều quan trọng là mình kiên trì theo đuổi mô hình, làm tới nơi tới chốn và không ngại thay đổi để thích nghi. Tôi mong Viet Farm không chỉ là trại nấm, mà sẽ trở thành nơi kết nối những người trẻ cùng đam mê nông nghiệp bền vững” – anh Việt chia sẻ.
Từ một thanh niên làm thuê trở về vùng biên khó khăn để lập nghiệp, anh Huỳnh Tấn Việt không chỉ trồng được nấm, mà còn trồng được niềm tin vào nông nghiệp công nghệ cao. Mô hình của anh là minh chứng sống động cho tinh thần dám nghĩ – dám làm – dám thay đổi. Nó mở ra hướng đi mới cho nông dân trẻ, đặc biệt trong bối cảnh nông nghiệp truyền thống đang chịu nhiều áp lực về giá cả, biến đổi khí hậu và thị trường tiêu thụ.
Lộc Ninh hôm nay đang thay đổi – và những hạt mầm như mô hình trồng nấm mối đen của anh Việt chính là một phần không thể thiếu trong hành trình ấy.