(Khởi Nghiệp Xanh) Năm 2018, chàng trai xứ Nghệ Lưu Tùng Định (sinh năm 1986) bước vào con đường khởi nghiệp tại vùng cao Sơn La với hành trang là niềm đam mê nông nghiệp… và một cú sốc tài chính nặng nề.
Không qua trường lớp đào tạo chuyên ngành nông nghiệp, anh Định chọn khởi đầu bằng việc bán hạt giống cho người dân Mộc Châu. Thực tế tiếp xúc khiến anh nhận ra, bà con chủ yếu canh tác theo phương thức truyền thống: tự phát, không kỹ thuật, thu nhập bấp bênh.
Nghe những lời than thở từ cả nông dân lẫn thương lái – người thì kêu bị ép giá, người thì phàn nàn hàng hóa không đồng đều – anh Định quyết tâm trở thành cầu nối. Bất chấp lời khuyên can từ gia đình và cả vị sếp tại tập đoàn Thụy Sĩ đang làm việc, anh dứt áo ra đi.
Tự mình mày mò, mượn xe máy của dân bản, gõ cửa từng nhà, trực tiếp hướng dẫn bà con cách trồng trọt đúng kỹ thuật. Năm đầu tiên, anh mạnh dạn vay hơn 300 triệu đồng đầu tư mô hình rau an toàn. Nhưng thiếu kinh nghiệm quản lý, cộng với thói quen canh tác cũ của người dân, toàn bộ số tiền nhanh chóng “bốc hơi”.
Không bỏ cuộc sau thất bại, gây dựng lại từ tay trắng
Đứng trước thất bại cay đắng, thay vì buông xuôi, anh Định chọn cách bắt đầu lại từ đầu. Hai vợ chồng trẻ bám trụ lại Sơn La, tự tay cuốc đất, nhân giống những loại rau khó trồng như cà rốt baby, củ dền đỏ – những loại rau vốn chỉ thấy ở Đà Lạt.
Ban đầu, mô hình trồng rau an toàn vấp phải sự thờ ơ của bà con, bởi yêu cầu kỹ thuật cao mà lợi nhuận chưa rõ ràng. Thế nhưng, với chiến lược “làm gối vụ” – trồng đón đầu thị trường và thu hoạch vào thời điểm khan hàng – sản phẩm của anh dần chứng minh giá trị thực tế.
Anh Định mang sản phẩm về Hà Nội giới thiệu, tự tin khẳng định: “Chúng tôi có thể làm được những gì Đà Lạt làm được.” Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu về giấy tờ chứng nhận, năm 2019, anh sáng lập Hợp tác xã (HTX) Nông Xanh.
Xây dựng niềm tin từ thực tiễn: Cầm tay chỉ việc cho bà con
Với vai trò Chủ tịch HTX, anh Định trực tiếp “cầm tay chỉ việc” cho bà con: từ cách làm đất, trồng cây, chăm sóc đến thu hoạch.
Một trong những minh chứng thuyết phục nhất cho cách làm khoa học là việc ứng dụng hệ thống tưới nhỏ giọt. Anh phân tích rõ ràng: tưới tay không chỉ tốn công mà còn không hiệu quả, trong khi tưới nhỏ giọt giúp tiết kiệm nước và tăng năng suất.
Những minh chứng cụ thể khiến bà con tin tưởng và thay đổi. Trước đây, trồng bắp cải mất 3 tháng mới thu, giờ chỉ mất khoảng 2 tháng.
Không dừng lại ở đó, năm 2024, anh Định tiếp tục mở rộng quy mô với 7ha đất mới ở huyện Vân Hồ – nơi đất đai bạc màu, cằn cỗi. Bất chấp lời dị nghị “rửa tiền”, anh kiên trì cải tạo từng thửa đất. Kết quả, tỷ lệ nảy mầm đạt 100%, xóa tan hoài nghi của dân bản.
Tận dụng cơ hội và khác biệt hóa sản phẩm
Bước ngoặt lớn đến vào năm 2022 khi HTX Nông Xanh được Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) lựa chọn hỗ trợ trong dự án “Tăng cường chuỗi giá trị rau an toàn”.
Nhờ tiếp thu kỹ thuật tiên tiến từ Nhật Bản, quy trình canh tác của HTX được nâng tầm: sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, xây dựng hệ thống nhà màng, nhà lưới, nhà vòm quy mô lớn.
Hiện nay, HTX sở hữu gần 20ha sản xuất trực tiếp và 35ha liên kết với bà con, cung cấp khoảng 1.000 tấn rau củ/năm. Cây trồng rất đa dạng: cải kale, xà lách, bắp cải, su hào, cà chua…
Doanh thu HTX tăng trưởng ấn tượng:
2022: hơn 3 tỷ đồng
2023: gần 6 tỷ đồng
2024: vượt 14 tỷ đồng
Để tránh phụ thuộc vào một nhóm sản phẩm, anh Định linh hoạt chuyển đổi mùa vụ: trồng thêm khoai tây, bí đỏ, ngô ngọt xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, đảm bảo ổn định thu nhập cho bà con.
Mơ ước lớn: Chuỗi sản xuất khép kín, bền vững
Không dừng lại ở con số hàng chục tỷ đồng, anh Định đang đầu tư xây dựng 2 kho sơ chế hiện đại tại Mộc Châu và Vân Hồ nhằm kéo dài thời gian bảo quản rau.
Tầm nhìn dài hạn của anh là thiết lập chuỗi sản xuất khép kín – từ ươm giống, trồng trọt đến bao tiêu sản phẩm – tạo ra hệ sinh thái nông nghiệp bền vững cho Sơn La.
Bằng sự bền bỉ và tư duy làm nông nghiệp chuyên nghiệp, Lưu Tùng Định đã chứng minh rằng: thất bại chỉ là bước đệm để những người kiên trì bay xa.