(Khởi Nghiệp Xanh) Tốt nghiệp Đại học Ngoại thương, có công việc thu nhập cao và cuộc sống đầy đủ giữa thủ đô, Nguyễn Cẩm Ly đã chọn một ngã rẽ khác thường: trở về miền núi Nghệ An để khởi nghiệp với gừng Kỳ Sơn. Câu chuyện của Ly không chỉ là hành trình kinh doanh, mà còn là khát vọng thắp sáng quê hương bằng chính đôi tay của người trẻ.
Đi xa để quay về
Nguyễn Cẩm Ly sinh năm 1991 tại một xã miền núi vùng Tây Nghệ An – nơi chịu gió Lào khắc nghiệt vào mùa hè và lũ lụt vây quanh vào mùa mưa. Giống bao đứa trẻ khác, Ly từng ước mơ rời quê để thoát nghèo. Nỗ lực học tập đưa cô đến giảng đường Đại học Ngoại thương Hà Nội, tốt nghiệp loại giỏi ngành kinh tế đối ngoại năm 2013.
Công việc tại một công ty nước ngoài mang lại mức thu nhập cao, nhà, xe và tổ ấm nhỏ với hai con trai. Tưởng như giấc mơ đã trọn vẹn, nhưng những câu chuyện về quê nhà – nơi người dân vẫn thiếu việc làm, nông sản “được mùa mất giá” – khiến Ly trăn trở.
Cô nhớ mãi hình ảnh người chị họ phải gửi ba con nhỏ cho bà nội để đi làm thuê xa quê. “Nếu một người như mình, đã đi, đã học, còn không dám quay về, thì bao nhiêu người sẽ đủ lý do để trở lại?”, Ly tự vấn.
Gừng Kỳ Sơn – báu vật giữa đại ngàn
Ly tìm thấy hướng đi từ chính loại nông sản gắn bó với tuổi thơ – gừng Kỳ Sơn. Đây là giống gừng duy nhất tại Việt Nam có chỉ dẫn địa lý được Nhà nước công nhận, sánh ngang cùng những đặc sản như nước mắm Phú Quốc hay tỏi Lý Sơn.
Gừng Kỳ Sơn mọc ở sườn núi cao trên 700 m, củ nhỏ nhưng hàm lượng tinh dầu cao gấp 2–4 lần gừng thường, hương thơm nồng, cay đậm và dược tính tốt. Người dân nơi đây – chủ yếu là đồng bào dân tộc – canh tác hoàn toàn tự nhiên, không phân bón, không thuốc trừ sâu.
Thế nhưng, vì không đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu, gừng chỉ bán tươi với giá thấp, có năm chỉ 5.000 đồng/kg, nhiều vụ còn bị bỏ mặc ngoài ruộng. Từ thực tế ấy, Ly quyết định thu mua cả những củ “xấu mã” để chế biến sâu thành sản phẩm dưỡng sinh: viên ngậm gừng, cốt gừng mạch nha, trà gừng hòa tan, tinh dầu gừng…
Xây thương hiệu từ hai chữ “An Khương”
Ly chọn cái tên “An Khương” cho thương hiệu – “Khương” là gừng trong tiếng Hán, “An” là sự bình an. Sản phẩm của An Khương hướng tới sự sạch lành, đem đến cảm giác thư thái, an yên cho người dùng.
Đầu 2025, cô chính thức nghỉ việc tại công ty nước ngoài, toàn tâm cho dự án. Xưởng sản xuất 800 m² tại Anh Sơn được trang bị theo tiêu chuẩn ISO 22000:2018. Nhưng chỉ vài tháng sau, trận lũ lịch sử quét qua, gây gián đoạn sản xuất. Nhờ chuẩn bị nguyên liệu từ trước, An Khương vẫn duy trì được nguồn hàng và sớm khôi phục hoạt động.
Hiện xưởng hợp tác thu mua 1–2 tấn gừng mỗi tháng từ các hộ dân, doanh thu 100–200 triệu đồng/tháng, tạo việc làm cho 5 lao động địa phương. Ly phân bổ thời gian giữa Hà Nội và Nghệ An, phát triển kênh bán hàng online, sàn thương mại điện tử và tham gia hội chợ. Cô nhớ mãi lần đầu mang sản phẩm đi hội chợ, nhận lời khen “quà tặng vừa đẹp, vừa tốt cho sức khỏe” – phần thưởng tinh thần lớn cho mọi nỗ lực.
Khát vọng vươn xa
Với An Khương, Ly không chỉ muốn đưa gừng Kỳ Sơn ra thành phố, mà còn hướng tới thị trường quốc tế. Mục tiêu của cô là tạo thêm việc làm cho người dân và biến gừng Kỳ Sơn thành niềm tự hào của miền Tây xứ Nghệ.
“Quê hương sẽ không còn là nơi phải rời bỏ nếu có những người dám quay về. Khi mỗi vùng quê được thắp sáng bởi những người con của mình, chúng ta sẽ có một bầu trời Tổ quốc không ai bị lãng quên”, Ly chia sẻ.