(Khởi Nghiệp Xanh) Không cần đến những khu nhà màng lấp lánh công nghệ hay các nông trại canh tác hiện đại giữa phố thị, có một vùng đất mang tinh thần đại ngàn đậm đặc – Măng Đen (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) – nơi ông Nguyễn Quang Đông đang âm thầm viết nên một câu chuyện khởi nghiệp đầy cảm hứng. Vườn cam hữu cơ rộng 40 ha dưới tán rừng nguyên sinh, nơi không có sóng điện thoại, nhưng lại kết nối được những trái tim yêu thiên nhiên và sự bền bỉ của lao động thuần chất.
Du khách đến đây không chỉ để thưởng thức vị cam ngọt lịm, nước sánh đậm mà còn để lắng nghe câu chuyện về một “lão nông” hơn 70 tuổi, khởi nghiệp khi nhiều người đã lựa chọn nghỉ ngơi. Câu chuyện ấy gói trọn triết lý sống về sự hòa hợp giữa con người – cây trồng – và đất trời.
Từ quả cam mang mã QR đến hành trình vượt núi không sóng
Một quả cam sành trông có vẻ khác thường với vỏ vàng sậm và đen bóng được cô gái trẻ Hà Nội mua tại siêu thị đã trở thành cầu nối dẫn lối cô đến tận vườn cam Hai Đông. Trên mỗi trái cam có dán mã QR – đó là cách mà sản phẩm hữu cơ minh bạch hành trình sản xuất từ gốc. Tò mò và ấn tượng, cô quyết tâm tìm đến tận nơi.
Đón khách giữa đại ngàn, chủ vườn Nguyễn Quang Đông không chỉ cho thấy sự mến khách mà còn để mọi người tận mắt thấy “cái đẹp” của nông nghiệp tự nhiên: những tán rừng già che chở cây cam, những đàn chim líu lo và cả mùi hương dịu ngọt của đất trời.
“Chúng tôi không dùng thuốc, không dùng phân hóa học. Mỗi năm thu gom 100 tấn lá cây, ủ cùng dầu đậu phộng lên men để tạo phân hữu cơ cho cam”, chị Trần Thị Đào – cộng sự lâu năm – vừa chia sẻ vừa khéo léo tỉa cành. Từng thao tác gọn gàng cho thấy công việc này không chỉ là trồng cây, mà là gìn giữ một triết lý sống bền vững.
Vượt qua thử thách bằng niềm tin sắt đá
Ít ai biết rằng vườn cam xanh tốt hôm nay từng là rừng cà phê với hơn 100.000 gốc. Nhưng cú sụp giá của cà phê năm 2015 khiến ông Đông quyết định phá bỏ toàn bộ. “Tôi đã mất cả chục tỷ đồng vào những thử nghiệm sai. Nhưng tôi không bỏ cuộc”, ông Đông chia sẻ. Sau đó là hành trình thử nghiệm với bơ, bưởi, và rồi cam trở thành lựa chọn cuối cùng – không phải vì cam dễ trồng, mà vì nó “hợp tác” với cách canh tác thuận tự nhiên.
Khó khăn chưa dừng lại ở đó. Vấn đề lớn nhất với cây trồng ở vùng đất cao nguyên là nguồn nước mùa khô. May mắn thay, một hồ nước tự nhiên trên đỉnh núi – cao hơn vườn 100m – đã trở thành “kho nước sống”. Nhưng để dẫn nước từ đỉnh núi xuống là cả một thử thách.
Ông Đông vay 4 tỷ đồng với lãi suất cao để xây dựng đường ống dài 10km. Có đoạn phải hàn thẳng vào vách đá. Mỗi ngày chỉ tiến được vài mét. Nhưng ông không dừng lại. Sau 3 năm, công trình thành hình – cung cấp 2.000 m³ nước/ngày cho 40 ha cam.
“Chuyện thành công không đến từ phép màu, mà từ quyết tâm sống còn. Tôi không cho mình quyền thất bại”, ông nói đầy kiên định.
Trái cam mang lại sinh kế và cảm hứng sống
Hiện tại, vườn cam Hai Đông đạt sản lượng 130 tấn mỗi năm, doanh thu khoảng 3 tỷ đồng. Nhưng với ông Đông, giá trị lớn hơn không nằm ở con số, mà ở việc mỗi trái cam hữu cơ là minh chứng cho một cách làm nông tử tế. Vườn cây không chỉ là tài sản, mà còn là nơi tạo sinh kế ổn định cho hàng chục lao động là người đồng bào, nơi gìn giữ hệ sinh thái rừng, nơi tiếp thêm hy vọng và động lực cho những người nông dân khác theo đuổi nông nghiệp bền vững.
Cam Hai Đông giờ đã là thương hiệu có tiếng trong giới tiêu dùng yêu chuộng nông sản sạch. Những vị khách đến với vườn không chỉ để chụp ảnh, tham quan mà còn để học cách sống chậm, sống thật và sống với thiên nhiên.
Khởi nghiệp không có tuổi – và thiên nhiên là người đồng hành tốt nhất
Ông Đông thường cười khi nhắc đến cụm từ “khởi nghiệp tuổi già”, bởi với ông, quan trọng không phải là tuổi tác, mà là lý do để bắt đầu. Ở tuổi 70, ông chọn viết lại một chương đời, từ TP. HCM về với núi rừng, từ công việc thành thị đến bàn tay cày xới đất đỏ bazan. Và mỗi sáng thức dậy, tiếng chim hót, mùi đất ẩm, màu xanh cây trái chính là phần thưởng vô giá cho hành trình ông đã chọn.
Mô hình của ông Nguyễn Quang Đông không chỉ là một “farm cam” giữa núi rừng. Nó là minh chứng sống động rằng: nếu có triết lý đúng, lòng tin lớn và ý chí không lay chuyển, bất kỳ ai cũng có thể gieo trái ngọt – giữa đại ngàn.