(Khởi Nghiệp Xanh) Năm 2019, khi còn ngồi trên ghế nhà trường lớp 12, Phạm Thị Ngọc Diễm đã được lựa chọn tham gia Cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật dành cho học sinh THPT do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Với sự chỉ dẫn nhiệt tình của các thầy cô, Diễm đã thực hiện thành công đề tài “Ứng dụng sợi nhựa phế thải vào bê tông khí”, mang về nhiều giải thưởng đáng tự hào: giải Nhất cấp trường, giải Nhất cấp tỉnh và giải Khuyến khích cấp quốc gia.
Những thành công đầu đời này không chỉ là niềm tự hào mà còn là động lực lớn lao để Diễm tiếp tục theo đuổi đam mê. Nhờ đó, Diễm đã trúng tuyển vào ngành Công nghệ kỹ thuật hóa học tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.
Vào đại học, Diễm và người anh trai cùng lúc phải đối mặt với một gánh nặng tài chính lớn. Gia đình nông dân nghèo ở vùng sâu không thể hỗ trợ đủ cho hai anh em cùng học đại học. Khi việc sản xuất của gia đình gặp khó khăn, các khoản nợ ngân hàng ngày càng lớn, Diễm không ngần ngại làm thêm ngoài giờ học để trang trải chi phí sinh hoạt. Tuy nhiên, dịch bệnh COVID-19 bùng phát đã đẩy gia đình vào tình trạng khó khăn hơn bao giờ hết. Cha mẹ Diễm phải bán đi mảnh đất canh tác, trở về sống tạm bợ tại khu đất của bà ngoại, và cả gia đình phải tìm cách xoay sở với công việc khó khăn hơn.
Trong hoàn cảnh ấy, Diễm phải tạm nghỉ học và trở về nhà giúp đỡ gia đình. Cùng lúc đó, Diễm nhận được lời đề nghị từ anh trai và PGS.TS Lê Anh Thắng, giảng viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh, tham gia dự án tái chế phế phẩm cà phê của công ty Pando. Diễm thấy đây là cơ hội không chỉ giúp mình có thu nhập mà còn góp phần vào bảo vệ môi trường, vì thế cô đã quyết định nhận lời tham gia.
Với kiến thức đã học cùng niềm đam mê công nghệ xanh, Diễm bắt tay vào thử nghiệm tái chế bã cà phê. Cô phải tự làm thủ công từ những nguyên liệu sẵn có: xin bã cà phê từ các quán, sử dụng silicon làm khuôn, trộn bột củ quả với phụ gia để tạo chất kết dính. Sau đó, Diễm mang sản phẩm đi phơi khô, làm bóng và thêm chất phụ gia chống thấm. Kết quả là sản phẩm tấm lót ly đầu tiên từ bã cà phê được ra đời.
Không dừng lại ở đó, Diễm tiếp tục tận dụng nguyên liệu địa phương, như bã mía và bã trà, để sản xuất những sản phẩm có giá trị thẩm mỹ và bền vững. Ngày 16/10/2024, tại lễ trao giải Giải thưởng Vừ A Dính tổ chức tại Nhà Quốc hội, anh trai Diễm đã mang các sản phẩm của em gái giới thiệu với cộng đồng. Những tấm lót ly từ bã cà phê và các phế phẩm nông nghiệp đã nhận được sự đánh giá cao từ các đại biểu.
Cũng trong năm 2024, sản phẩm của Diễm được mời tham dự triển lãm quốc tế tại Expo Coffee Việt Nam 2024. Tại đây, khách tham quan ấn tượng với tính năng thân thiện với môi trường và chất lượng sản phẩm của Diễm, dẫn đến nhiều hợp đồng đặt hàng.
Để hỗ trợ con gái, cha Diễm đã sáng tạo lại các thiết bị thô sơ, bao gồm một chiếc máy giặt cũ được tái chế thành máy nghiền nguyên liệu và một lò sấy mini từ lò than. Từ những công cụ đơn giản đó, Diễm đã hình thành một dây chuyền sản xuất nhỏ. Mỗi ngày, cô làm ra 300 tấm lót ly, có giá từ 10.000 – 20.000 đồng mỗi tấm.
Không chỉ dừng lại ở các sản phẩm lót ly, Diễm còn phát triển thêm các bộ bàn ghế từ bã cà phê, có mẫu mã không kém cạnh các sản phẩm bằng gỗ, với giá dao động từ 1 – 2 triệu đồng/bộ, nhận được sự quan tâm từ khách hàng.
Với những bước đi vững vàng, Phạm Thị Ngọc Diễm còn ấp ủ rất nhiều ý tưởng cho “khởi nghiệp xanh” của mình. Tuy nhiên, để đưa sản phẩm ra thị trường rộng lớn hơn, Diễm mong muốn nhận được sự hỗ trợ về nguồn vốn để xây dựng nhà xưởng và đầu tư trang thiết bị, tiến tới sản xuất quy mô lớn hơn, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao giá trị kinh tế bền vững.