(Khởi Nghiệp Xanh) Khởi nghiệp xanh đang dần trở thành xu hướng tại Việt Nam, khi nhiều bạn trẻ lựa chọn con đường gắn bó với nông sản, dược liệu, hay nguyên liệu dân dã như xơ mướp, lá chít, trà Shan tuyết. Điểm nổi bật không chỉ nằm ở sản phẩm, mà còn ở cách các dự án “thổi hồn” văn hóa, bản sắc địa phương vào kinh doanh. Tuy nhiên, để đi xa, chỉ riêng yếu tố bản địa là chưa đủ. Doanh nghiệp cần một chiến lược rõ ràng, có căn cứ khoa học và năng lực quản trị bền vững.
Khi “bản địa” trở thành lợi thế
Tại vòng bán kết khu vực Hà Nội, Cuộc thi Dự án Khởi nghiệp Xanh 2025 quy tụ hơn 20 ý tưởng sáng tạo. Điểm chung là nhiều dự án xuất phát từ những nguyên liệu quen thuộc, nhưng đã được nâng tầm thành sản phẩm giá trị cao:
Rừng Hạnh Phúc (Nguyễn Trường Sinh) triển khai mô hình VACRDL trên diện tích 2ha, kết hợp nông nghiệp sạch, dược liệu và du lịch trải nghiệm. 51% lợi nhuận được tái đầu tư cho trồng rừng, bảo tồn văn hóa.
Xa Thị Nga (Phú Thọ) khởi nghiệp từ cây mướp trâu, biến xơ mướp thành sản phẩm thay thế nhựa: bông tắm, túi, dép, cọ rửa…, vừa bảo vệ môi trường vừa tạo sinh kế tại quê hương.
Green Thạch (Lạng Sơn) tái khởi nghiệp từ cây thạch đen sau thất bại do phụ thuộc thị trường Trung Quốc, nay phát triển trà túi lọc, nước giải khát, nước súc miệng với phân khúc khách hàng đa dạng.
Nhóm sinh viên Hải Phòng nghiên cứu băng gạc thảo dược từ nhọ nồi, ngải cứu, hướng đến thị trường trị giá 300 triệu USD.
Dự án EnzymeSang khai thác enzyme từ bưởi non bỏ đi, vừa giảm lãng phí vừa tạo lợi thế cạnh tranh.
Chavigreen (Đào Văn Khoa) chọn thị trường ngách chăm sóc tóc cho mẹ và bé, trong khi Nghệ sành-ủ lên men chum sành lại tạo khác biệt nhờ kết hợp nghệ với tiêu đen Phú Quốc và cách ủ truyền thống.
Ý tưởng hay chưa đủ: Cần chiến lược và khoa học
Sau hai ngày tranh tài (27–28/9), Ban tổ chức đã chọn ra 8 dự án tiêu biểu vào vòng chung kết toàn quốc, góp mặt cùng 28 dự án xuất sắc khác. Các giám khảo nhận định điểm nổi bật của năm nay là khả năng “biến bản địa thành lợi thế”, không chỉ tạo ra sản phẩm mà còn gia tăng việc làm, thu nhập, đồng thời quảng bá văn hóa địa phương.
Tuy vậy, các chuyên gia cũng nhấn mạnh:
Khởi nghiệp xanh muốn bền vững phải có chiến lược kinh doanh bài bản, không chỉ dừng ở sáng tạo sản phẩm.
Cần bằng chứng khoa học để nâng tầm giá trị nông sản, nhất là trong các lĩnh vực dược liệu, chăm sóc sức khỏe.
Năng lực quản trị là yếu tố quyết định khả năng mở rộng thị trường, vượt ra khỏi phạm vi địa phương.
Như lời ông Đàm Quang Thắng, Chủ tịch Hội đồng cố vấn khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia:
“Nhiều bạn trẻ nghĩ chỉ cần phục vụ thị trường địa phương là đủ, nhưng khi bước ra thị trường lớn, các bạn cần bài toán và giải pháp mới. Đó là thách thức, nhưng cũng là cơ hội để khẳng định mình.”
Thông điệp sau vòng bán kết
Khởi nghiệp xanh chính là sự giao thoa giữa tính bản địa – chiến lược thị trường – nền tảng khoa học. Nếu chỉ dừng lại ở sự độc đáo, dự án khó có thể đi xa. Nhưng khi kết hợp bản sắc địa phương với mô hình kinh doanh bền vững, những ý tưởng khởi nghiệp xanh hoàn toàn có thể trở thành động lực phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội trong giai đoạn mới.