(Khởi Nghiệp Xanh) Ở vùng quê Thọ Long (Thanh Hóa), hình ảnh người dân hái rau má để qua bữa từng là chuyện quen thuộc của những năm tháng gian khó. Thế nhưng hôm nay, cánh đồng Phúc Gia lại xanh mướt màu rau má – minh chứng cho hành trình khởi nghiệp đầy nghị lực của ông Lê Viết Ngọc, người đã biến loài rau dại “cứu đói” năm xưa thành cây làm giàu cho quê hương.
Ông Ngọc vẫn nhớ như in những bữa rau má luộc chan cơm thuở nhỏ. Chính ký ức đó đã nhen lên trong ông ý tưởng: nếu rau má có thể nuôi sống con người trong những năm đói kém, tại sao không thể trở thành sản phẩm có giá trị kinh tế?
Biến rau má hoang thành sản phẩm có thương hiệu
Năm 2012, khi thuê lại ba hecta đất ở thôn Phúc Gia để cải tạo, ông Ngọc phát hiện rau má mọc tự nhiên quanh ao rất nhiều. Ông hái mang ra chợ bán thử và bất ngờ vì được người mua ưa chuộng. Từ vài mớ rau má tươi, ông dần nhận ra tiềm năng của loài cây tưởng như vô giá trị này.
Không dừng lại ở việc bán rau tươi, ông trăn trở: “Nếu chế biến được, rau má có thể giữ được lâu và bán với giá trị cao hơn.” Sau nhiều lần thử nghiệm, ông bắt đầu đầu tư vào máy sấy lạnh, máy nghiền bột, máy đóng gói, tất cả đều theo quy trình khép kín.
Giữ trọn hương vị quê hương trong từng sản phẩm
Ông Ngọc chọn con đường khó hơn: không dùng giống lai cao sản, không phun thuốc hóa học, không bón phân vô cơ. Rau má được chăm sóc hoàn toàn bằng chế phẩm vi sinh và nhổ cỏ thủ công. Sau khi thu hoạch, rau được rửa sạch qua ba lần nước, sấy lạnh ở nhiệt độ thấp để giữ nguyên màu xanh và mùi vị tự nhiên.
“Quy trình sấy lạnh tuy tốn gấp đôi chi phí điện và thời gian, nhưng đổi lại sản phẩm có màu xanh dịu, thơm mát – đó là linh hồn của rau má quê tôi,” ông Ngọc chia sẻ.
Năm 2019, ông chính thức thành lập Hợp tác xã cây trồng và vật nuôi Đồng Ngâu, đưa bột rau má nguyên vị ra thị trường. Sản phẩm nhanh chóng được người tiêu dùng đón nhận, đạt chứng nhận OCOP 3 sao, hướng tới tiêu chuẩn 4 sao trong thời gian tới.
Tạo việc làm, trả ơn quê hương
Hiện HTX của ông Ngọc quản lý hơn 2,5 ha vùng trồng, với doanh thu trung bình mỗi năm đạt 5–6 tỷ đồng. Cơ sở sản xuất tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động lớn tuổi, cùng hàng chục hộ dân liên kết trồng rau má.
Điều đặc biệt, đa số công nhân trong xưởng là người lớn tuổi, khó tìm việc làm ở quê. Bà Lê Thị Thảnh (60 tuổi) xúc động chia sẻ: “Trước đây tôi chỉ làm thuê lặt vặt, thu nhập bấp bênh. Từ ngày làm ở xưởng rau má, tháng nào cũng có 5–6 triệu đồng. Có việc ổn định, tôi thấy mình có ích hơn.”
Không chỉ vậy, HTX Đồng Ngâu còn liên kết với 15 hộ nông dân địa phương, thu mua rau má tươi với giá ổn định, giúp mỗi hộ có thu nhập 6–7 triệu đồng/tháng.
Ông Lê Chí Thế, Phó Chủ tịch UBND xã Thọ Long, nhận định: “HTX Đồng Ngâu là mô hình tiêu biểu trong phát triển cây bản địa thành sản phẩm hàng hóa, mang lại hiệu quả kinh tế và bền vững cho địa phương.”
Rau má – câu chuyện của lòng tri ân và khát vọng xanh
Từ những bữa rau luộc nghèo nàn năm xưa, người nông dân ấy đã tạo nên một thương hiệu xanh, vừa bảo tồn giống cây truyền thống, vừa lan tỏa tinh thần khởi nghiệp nông thôn.
“Tôi chỉ mong bà con quê mình có việc làm, có thu nhập. Rau má đã nuôi tôi lúc nhỏ, giờ đến lượt tôi dùng chính nó để trả ơn quê hương,” ông Ngọc nói, ánh mắt rạng rỡ giữa cánh đồng rau xanh mướt.