(Khởi Nghiệp Xanh) Tại khu phố 7, phường An Hội (TP. Bến Tre), hình ảnh một người phụ nữ lặng lẽ bên từng cây nhang thủ công đã trở nên quen thuộc với nhiều người dân địa phương. Đó là bà Trương Thị Mỹ Dung, một cô giáo dạy môn Sinh học đã nghỉ hưu, nay lại trở thành tổ trưởng Tổ hợp tác “Sản xuất nhang sinh học từ vỏ bưởi và sả” – một mô hình khởi nghiệp xanh mang đậm tính nhân văn và sáng tạo.
Thời điểm năm 2021, giữa lúc dịch bệnh Covid-19 khiến mọi hoạt động đình trệ, bà Dung bắt đầu trăn trở về một dự án ý nghĩa có thể giúp mình và cộng đồng tận dụng thời gian, đồng thời tạo thêm việc làm cho phụ nữ địa phương. Với nền tảng là một giáo viên Sinh học, bà hiểu rõ tác hại của các loại hóa chất diệt muỗi thường dùng trên thị trường. Và từ những kinh nghiệm dân gian như đốt vỏ bưởi hay trồng sả đuổi muỗi, bà đã nhen nhóm một ý tưởng độc đáo: sản xuất nhang sinh học từ nguyên liệu bản địa.
Gian nan những ngày đầu và bài học khởi nghiệp
Ý tưởng là một chuyện, biến nó thành sản phẩm thực tế lại là một hành trình gian khó. Những ngày đầu, bà Dung gặp không ít thất bại khi cây nhang làm ra quá to, dài, khó sử dụng và không có hương thơm dễ chịu như kỳ vọng. Nhưng với tinh thần cầu thị, bà lắng nghe phản hồi từ các chị em trong Hội Liên hiệp Phụ nữ phường An Hội, từng bước điều chỉnh tỉ lệ phối trộn bột, kỹ thuật phơi nguyên liệu, cách tạo hình nhang sao cho nhỏ gọn, tiện lợi và thẩm mỹ hơn.
Bà Dung kể lại:
“Tôi đem vỏ bưởi phơi khô nhưng phần trắng còn nhiều quá nên nhang không thơm. Sau đó phải học cách lược bỏ phần này, rồi thử lại công thức nhiều lần. Sai một chút là cây nhang dễ vỡ hoặc đốt không ra mùi dễ chịu”.
Sau hơn 4 tháng thử nghiệm, bà đã chế tạo thành công những cây nhang sinh học không chứa hương liệu, phẩm màu hay hóa chất tạo cháy. Đặc biệt, mỗi cây nhang có thể cháy liên tục từ 80 đến 90 phút – điều hiếm thấy ở các sản phẩm nhang thông thường.
Biến rác thải thành sản phẩm có giá trị
Điểm sáng trong mô hình của bà Mỹ Dung chính là khả năng tận dụng tối đa phế phẩm nông nghiệp. Thay vì bị bỏ đi, vỏ bưởi, lá sả, các loại cây cỏ bản địa được bà biến thành nguyên liệu chính để sản xuất nhang sinh học. Điều này không chỉ góp phần giảm lượng rác hữu cơ thải ra môi trường mà còn tạo ra sản phẩm thân thiện với sức khỏe người dùng – điều mà thị trường hiện nay rất cần.
Dưới góc nhìn bền vững, bà Dung không chỉ sản xuất mà còn hướng đến gìn giữ các giá trị truyền thống của người Việt thông qua nhang dùng cho thờ cúng tổ tiên, kết hợp với xu hướng sống xanh, an toàn, không hóa chất.
Thành lập tổ hợp tác – lan tỏa cơ hội cho cộng đồng
Với sự hỗ trợ của Hội LHPN phường An Hội, tháng 7/2022, Tổ hợp tác “Sản xuất nhang sinh học từ vỏ bưởi và sả” chính thức được thành lập, gồm 10 thành viên nữ. Dưới sự điều hành của bà Dung, tổ đã trở thành nơi vừa sản xuất, vừa đào tạo nghề cho chị em phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn, thiếu việc làm sau đại dịch.
Không dừng lại ở việc tạo thu nhập, mô hình còn góp phần gắn kết cộng đồng, trao truyền kiến thức và kinh nghiệm cho thế hệ sau. Bà chia sẻ:
“Tôi làm điều này không vì lợi nhuận. Tôi muốn để lại một sản phẩm thân thiện môi trường, một mô hình sinh kế bền vững cho chị em và thế hệ mai sau”.
Hướng tới tương lai: Kết nối, nâng cấp và mở rộng
Hiện nay, sản phẩm nhang sinh học của bà Dung được người tiêu dùng địa phương đón nhận tích cực. Tuy nhiên, để tiến xa hơn trên thị trường, tổ hợp tác đang được Hội Phụ nữ tỉnh hỗ trợ kết nối với Sở Khoa học và Công nghệ, Liên minh Hợp tác xã, và các đơn vị có thể giúp nâng cấp mô hình lên hợp tác xã.
Các hoạt động hỗ trợ sắp tới bao gồm:
Hướng dẫn kỹ thuật, cải tiến mẫu mã bao bì.
Đăng ký chứng nhận sản phẩm OCOP.
Cung cấp thiết bị máy móc phù hợp.
Tư vấn tiếp cận nguồn vốn từ các quỹ hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế.
Bà Võ Ái Hòa, Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Bến Tre khẳng định:
“Chúng tôi xem đây là mô hình điểm để nhân rộng tại các địa phương khác, nhằm khai thác nguồn nguyên liệu sẵn có, thúc đẩy khởi nghiệp xanh và tạo việc làm cho phụ nữ”.
Câu chuyện khởi nghiệp của bà Trương Thị Mỹ Dung không chỉ là hành trình của một cá nhân vượt qua những thử thách để tạo nên một sản phẩm hữu ích. Đó còn là biểu tượng của nỗ lực sáng tạo từ cộng đồng, tinh thần sẻ chia của người phụ nữ Việt, và là minh chứng sống động cho việc phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường.
Nếu được nhân rộng và đầu tư bài bản, mô hình này có thể mở ra hướng đi bền vững cho ngành tiểu thủ công nghiệp ở nông thôn, đồng thời lan tỏa thông điệp về một tương lai “sạch từ nguyên liệu đến làn khói”.